کاربرد تئوری ارگودیک در طراحی لرزه ای- مطالعه موردی:خراسان رضوی

استان خراسان رضوی، درشمال شرق کشور بین 56 درجه و 19 دقیقه تا 61 درجه و 16 دقیقه شرقی و33 درجه و 52 دقیقه تا 37 درجه و 42 دقیقه شمالی قرار دارد.نگاهی به نقشه ها ی نواحی زلزله خیز جهان نشان می دهد که استان خراسان رضوی بر روی کمربند زلزله خیز آلپ – هیمالیا قرار دارد. علاوه بر این، وجود گسل های متعدد و فعال در سطح استان منشأ بروز زلزله های شدید در طول تاریخ بوده که معمولاً به علت عدم استحکام بناها، خسارت های مالی و جانی به همراه داشته است. . حرکاتی که اغلب موجب جابجایی قائم زمین در امتدادگسلها و بروز زلزله و افزایش تعداد شکستگیها می شود که خود سبب ایجاد گسلجدید گردیده و به این ترتیب قابلیت لزره خیزی واحتمال خطردرمنطقه افزایش می یابد.از این منظر و با توجه به وجود 22 گسل مهم در خراسان رضوی که تقریبا اکثر نقاط استان را پوشش داده، مهمترین آنها گسل های تربت جام، بینالود، سبزوار، دشت بیاض و سرایان و نیشابور یا کپه داغ و درونه از جمله مهمترین این گسل ها هستند. اهمیت مطالعات پیش بینی بزرگای زلزله احتمالی می تواند گام موثری در شناخت بهتر منطقه به منظور ارائه طرحهای آمایشی و پهنه بندی مناطق خطرآفرین ونیز اتخاذ تدابیر حفاظتی در سازه های احداثی باشد. در این پژوهش رفتار گسلهای منطقه مورد مطالعه با استفاده از روش شبیه سازی عددی (ارگودیسیتی) مورد بررسی قرار می گیرد. ارگودیسیتی مدل سیر تحولات وتغییرات تاریخی یک پدیده است، بطوریکه بتوان این تغییرات را در فازهای فضایی طبقه بندی نمود. متریک نوسان سازی (tm) تیرو مالای – مانتین یکی از متدهای قابل استفاده در پیش بینی سیستمهای غیرخطی طبیعی است. که تعادل یا عدم تعادل سیستمی را با استفاده از کمیت گذاری گسل (کمیت فضایی - زمانی) مورد بررسی قرار می دهد و با یافتن فاز های زمانی میانگین تحولات رخداده آن را معادل میانگین تحول فضایی که در اینجا بزرگایی زلزله است فرض می نماید ]تیرومالای و مانتین ،1993[. این روش فرصتی ارزنده در اختیار ما قرار داد تا عملکرد و برآورد توان لرزه زایی گسل های طبیعی به وسیله پارامترهای آماری گسلهای منطقه را مورد بررسی قرار دهیم.بر اساس یافته های این پژوهش معلوم گردید که در منطقه استان خراسان رضوی احتمال وقوع زلزله هایی با بزرگای بیشتر از4 وجود دارد. کلید واژه ها: استان خراسان رضوی ، ارگودیسیتی، روش تیرو مالای – مانتین، گسل، کاتالوگ ، بزرگای زلزله ، توان لرزه زایی.